Czym zajmuje się immunologia?
Układ immunologiczny, inaczej odpornościowy, chroni ludzki organizm przed wszechobecnymi w środowisku patogenami wywołującymi szeroki wachlarz infekcji – od drobnych, sezonowych, po poważne, mogące nawet zagrażać życiu. Jego zadanie polega na zwalczaniu „obcych” komórek. Niestety bywa tak, że z jakiegoś powodu traci zdolność ich rozpoznawania, w efekcie atakując komórki własne organizmu. Nie potrafiąc odróżnić jednych od drugich, doprowadza do niszczenia tkanek organizmu. Skierowanie reakcji obronnej układu przeciwko własnym komórkom może powodować choroby dotykające praktycznie wszystkich narządach i układów ludzkiego ciała. Choroby te mogą mieć charakter przewlekły, z okresami zaostrzeń i remisji. Tym problemem w szerokim rozumieniu zajmuje się dziedzina medycyny znana pod nazwą immunologia.
Choroba autoimmunologiczna co to jest?
Schorzenia natury autoimmunologicznej pojawiają się coraz częściej niezależnie od wieku pacjentów, ale w większości przypadków pierwsze zmiany odnotowuje się w okolicach 30. roku życia. Według różnych szacunków boryka się z nimi od 3 do 8% populacji na całym świecie, przy czym większą podatność na zachorowanie wykazuje płeć żeńska. Warto podkreślić, że jedna osoba może cierpieć na więcej niż jedną chorobę autoimmunologiczną.
Istnieje szereg czynników predysponujących do rozwoju schorzeń z tej kategorii, choć często niemożliwym jest jednoznaczne ustalenie przyczyny. Immunologia uznaje za najczęstsze czynniki takie jak zaburzenia hormonalne, stres oraz stosowane środki farmakologiczne. Prócz tego znaczenie mogą mieć różnego typu infekcje bakteryjne oraz wirusowe. Kolejne ewentualne przyczyny zachorowań to zanieczyszczenie powietrza (w tym smog), promieniowanie ultrafioletowe albo szkodliwe antygeny znajdujące się w produktach spożywczych. Ważnym aspektem są również uwarunkowania genetyczne. Prawdopodobieństwo rozwoju choroby autoimmunologicznej jest większe u pacjenta, u którego w rodzinie występowały podobne schorzenia.
Rodzaje chorób autoimmunologicznych
Reakcja systemu odpornościowego może być skierowana przeciwko jednemu narządowi lub całemu układowi. Przykładowo, choroba autoimmunologiczna skóry może mieć postać łysienia plackowatego, łuszczycy albo bielactwa. Schorzenia autoimmunologiczne dotyczące układu pokarmowego to m. in.: celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Pacjenci zmagający się z cukrzycą insulinozależną (typu 1) mają chorą trzustkę; z kolei osoby, u których układ immunologiczny zaatakował tarczycę, cierpią na chorobę Gravesa-Basedowa czy Hashimoto.
W przypadku, gdy choroby autoimmunologiczne mają podłoże neurologiczne, u danej osoby może pojawić się np. stwardnienie rozsiane albo miastenia. Kiedy niszczone przez własny organizm są tkanki nadnerczy, w rezultacie może dojść do rozwoju choroby Addisona. W sytuacji, kiedy układ atakuje więcej niż jeden narząd, może dojść m.in. do reumatoidalnego zapalenia stawów (najpierw osłabieniu ulegają stawy, a potem pozostałe narządy), anemii złośliwej bądź tocznia rumieniowatego układowego. Po wyniszczeniu tkanki łącznej zaczyna uszkadzać skórę, następnie stawy oraz nerki. Łuszczycowe zapalenie stawów to także dobry przykład na to, jak wielkie szkody w ciele wywołują choroby autoimmunologiczne. Objawy mogą świadczyć o powstaniu schorzeń takich jak immunologiczne zapalenie stawów i skóry, które z czasem przejmie też pozostałe obszary (np. serce czy oczy).
Choroba autoimmunologiczna objawy
Jeżeli chodzi o symptomy schorzenia immunologicznego, są zależne od zaatakowanego układu albo narządu. W związku z tym choroby mogą wywoływać szeroką gamę objawów, począwszy od chronicznego przemęczenia, zawrotów głowy lub dolegliwości bólowych stawów, a skończywszy na zmianach chorobowych skóry, niedokrwistości albo podwyższonej temperaturze ciała. Ponadto choroba autoimmunologiczna może mieć objawy występujące ze strony układu pokarmowego.
Schorzenia z tej dziedziny wymagają gruntownej diagnostyki. Lekceważone oraz nieleczone, mogą prowadzić do znaczącego pogorszenia się stanu zdrowia, niepełnosprawności, a niekiedy nawet do zgonu. Nie należy oczekiwać, że niepokojące oznaki znikną samoistnie, ponieważ choroby autoimmunologiczne mają najczęściej przewlekły, wieloletni charakter. Co to oznacza dla samego chorego? Że powinien umówić się na badania lekarskie, w trakcie których specjaliści wykryją przeciwciała jądrowe (test ANA) oraz przeciwciała typowe dla konkretnego schorzenia. Zwykle testy ANA przeprowadza się w dwóch etapach – najpierw to testy jakościowe, a potem identyfikacja typu wykrytych przeciwciał.
Co obejmuje immunologia?
W diagnostyce chorób immunologicznych rodzaje wykonywanych badań zależą w dużej mierze od objawów. Pacjent może być skierowany m.in. na badania obrazowe, badania krwi czy biopsję. Przechodzi też dokładny wywiad medyczny, a jeśli lekarz uzna to za konieczne, zleca dodatkowe testy
Podsumowując, warto obserwować swój organizm, a przy pojawieniu się niepokojących symptomów, które nie ustępują, nie zwlekać z wizytą. W pierwszej kolejności pomocą służy lekarz rodzinny, ale terapia może wymagać również wsparcia specjalisty w zakresie endokrynologii albo innych dziedzin medycyny.